Ας δούμε ποια είναι η προέλευση κορυφαίων αθλημάτων στον πάγο, πού και πότε εμφανίστηκαν για πρώτη φορά και πώς αναπτύχθηκαν στην πορεία των χρόνων, ώστε σήμερα να ανήκουν στο επίσημο πρόγραμμα των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων.
1. Κέρλινγκ (Curling)
Το κέρλινγκ, γνωστό σήμερα και ως «σκάκι του πάγου», έχει τις ρίζες του στη μεσαιωνική Σκωτία. Η πρώτη επίσημη αναφορά στο άθλημα βρίσκεται στα αρχεία του Αβαείου Paisley της κεντρικής Σκωτίας και κάνει λόγο για έναν διαγωνισμό με πέτρες πάνω σε πάγο. Επίσης σε δυο πίνακες (1565) του Ολλανδού ζωγράφου Pieter Bruegel του Πρεσβύτερου απεικονίζονται πρόσωπα που εξασκούνται στο κέρλινγκ. Πάντως η πρώτη απόδειξη ύπαρξης του κέρλινγκ προέρχεται από μια πέτρα η οποία φέρει πάνω της τη χρονολογία 1511.
Βέβαια το κέρλινγκ στην αρχική του μορφή δεν είχε καμία σχέση με το σημερινό αγώνισμα στρατηγικής, αλλά ήταν απλά ένα παιχνίδι δεξιότητας, στο οποίο οι παίκτες κυλούσαν πέτρες από γρανίτη – λείες στην κάτω τους επιφάνεια – πάνω σε παγωμένες επιφάνειες. Τις περισσότερες φορές οι πέτρες προέρχονταν από τον πυθμένα ποταμών και λιμνών. Το παιχνίδι μεταφέρθηκε αργότερα από Σκωτσέζους στρατιώτες στον Καναδά και από εκεί η φήμη του εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο.
2. Καλλιτεχνικό πατινάζ (Figure Skating)
Αν και το πατινάζ έκανε την εμφάνισή του πριν από αρκετούς αιώνες, η καλλιτεχνική του μορφή άργησε αρκετά. Το 1772 ο Άγγλος λοχαγός του πυροβολικού, Robert Jones, κυκλοφόρησε στο Λονδίνο ένα βιβλίο με οδηγίες για τις βασικές φιγούρες του πατινάζ (κύκλοι και οχτάρια). Το «A Treatise on Skating» απευθυνόταν μόνο σε άντρες, αφού στο τέλος του 18ου αιώνα οι γυναίκες δεν συνηθιζόταν να πατινάρουν πάνω στον πάγο. Εκεί όμως έγινε για πρώτη φορά ο διαχωρισμός ανάμεσα σε πατινάζ ταχύτητας και καλλιτεχνικό πατινάζ.
Ο άνθρωπος που πρώτος έδωσε στο καλλιτεχνικό πατινάζ τη σημερινή του μορφή ήταν ο αμερικανός Jackson Haines, πρώην χορευτής μπαλέτου, ο οποίος με τις εμφανίσεις του, τα άλματα και τις φιγούρες του άφησε άφωνο το κοινό της Ευρώπης στα μέσα του 19ου αιώνα, ενώ προχώρησε σε μια ακόμα καινοτομία: μετέτρεψε τις κινήσεις του σε χορογραφία, συνοδεύοντάς τις με μουσική. Ο Haines κέρδισε το 1864 το πρώτο Παναμερικανικό Πρωτάθλημα καλλιτεχνικού πατινάζ στο Troy της Νέας Υόρκης και ήταν ο πρώτος skater που χρησιμοποίησε μη αποσπώμενες μεταλλικές λάμες στα παπούτσια του για περισσότερη ελευθερία κινήσεων.
3. Χόκεϊ επί πάγου (Ice Hockey)
Οι ρίζες του Ice hockey τοποθετούνται στον 10ο αιώνα και την ανατολική ακτή του Καναδά. Οι παλαιότερες αναφορές μιλούν για ένα παιχνίδι που θύμιζε πολύ το σύγχρονο χόκεϊ και παιζόταν από τους ιθαγενείς Mikmaq. Από τις αρχές του 19ου αιώνα το άθλημα εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον Καναδά. Βρετανοί στρατιώτες και Καναδοί μαθητές έπαιζαν χόκεϊ σε παγωμένες λίμνες, ενώ το 1870 μια ομάδα φοιτητών από το Πανεπιστήμιο του McGill στο Μόντρεαλ εξέδωσε τους πρώτους κανόνες του παιχνιδιού, αλλάζοντας το μέχρι τότε μπαλάκι με το ξύλινο puck.
Ο όρος «hockey» εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 17ο αιώνα, όμως κανείς δεν είναι σίγουρος για την ετυμολογία της. Άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από τη γαλλική λέξη «coquette» που σημαίνει γκλίτσα, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι το άθλημα πήρε την ονομασία του προς τιμήν του Βρετανού συνταγματάρχη Hockey, που την δεκαετία του 1850 χρησιμοποιούσε το συγκεκριμένο παιχνίδι στη Νέα Σκωτία για να κρατάει τους άντρες του σε φόρμα. Μια τρίτη ερμηνεία αποδίδει τον όρο στην ολλανδική λέξη «hokje» που στην καθομιλούμενη σημαίνει «στόχος».
4. Παγοδρομία Short Track (Short Track Speed Skating)
Στο παραδοσιακό πατινάζ ταχύτητας τρέχουν ζευγάρια αθλητών γύρω από μια οβάλ πίστα. Από τις αρχές του 20ου αιώνα, στις ΗΠΑ και τον Καναδά, διοργανώθηκαν αγώνες με μαζικές εκκινήσεις τεσσάρων και έξι αθλητών. Με τον τρόπο αυτό, το θέαμα αλλά και η δυσκολία εκτοξεύτηκαν στα ύψη, ενώ ο χαρακτήρας του αγωνίσματος απέκτησε πολύ μεγαλύτερη επιθετικότητα και στρατηγική. Για να μπορέσουν να φιλοξενηθούν αγώνες με μαζικές εκκινήσεις, χτίστηκαν μικρότερα κλειστά στάδια, παράλληλα όμως μίκρυναν και οι αποστάσεις, προσδίδοντας ακόμα περισσότερο θέαμα και αναγκάζοντας τη διεθνή ομοσπονδία παγοδρομιών να αναγνωρίσει το Short Track (1967).
